පාලන මිලත් සමඟ ඈදෙන කළු කඩ මිල

ඉල්ලුම් සැපයුම් බලවේග මඟින් තීරණය වන වෙළෙඳපොළ සමතුලිතය හා නිදහස් හුවමාරුව , සමාජයීය හා දේශපාලනමය දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බලන විට , සමාජයට අහිතකර වෙතැයි යන විශ්වාසය මත, වෙළෙඳපොළ සමතුලිත අගයන් වෙනුවට පාලනය කරන ලද මිල ගනන් හඳුන්වා දීමේ ප්‍රතිපත්තිය විවිධ ආණ්ඩු විසින් අනුගමනය කරනු ලැබේ. මෙම ක්‍රියාමාර්ග උපරිම හා අවම මිල ප්‍රතිපත්ති වශයෙන් හඳුන්වනු ලැබේ. Covid – 19 වෛරසය හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින වත්මන් තත්ත්වය හේතු කොටගෙන ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් පරිප්පු සහ සැමන් යන ද්‍රව්‍ය වලට උපරිම  මිලක් නියම කලේය. මෙහිදී උපරිම මිල සීමාවක් පැනවීම යනු නිශ්චිත අවස්ථාවක කිසියම් භාණ්ඩයක් අලෙවි කල හැකි වැඩිම මිලක් නීතියෙන් නියම කිරීමයි.

වෙළෙඳපොළ මත උපරිම මිලක බලපෑම තීරණය වනුයේ උපරිම මිල කවර මට්ටමකින් පනවනු ලැබේද යන්න මතය. එය වෙළෙඳපොළේ පවත්නා සාමාන්‍ය මිලට වඩා ඉහල මට්ටමකින් නියම කරනු ලැබුවහොත් එයින් අපේක්ෂිත අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමට හැකියාවක් නොලැබේ. සාර්ථක උපරිම මිලක් පැනවිය යුත්තේ සාමාන්‍ය මිලට වඩා පහල මට්ටමකින්ය. එවැනි සඵල උපරිම මිල සීමාවන් නීතියෙන් නියම කිරීමෙන් අපේක්ෂා කරනු ලබන්නේ වෙළෙඳපොළේ පවත්නා මිල ගැනුම්කරුවන්ට අහිතකර බැවින් එය පහළ හෙලීමෙන් පාරිභෝගිකයන්ට වාසියක් සලසා දීමය. සාමාන්‍ය මිලට වඩා පහලින් උපරිම මිල සීමාවක් පැන්වූ පසු වෙළෙඳපොළේ භාණ්ඩ හිඟයක් ඇතිවේ. එම නිසා භාණ්ඩ බෙදාහැරීම සඳහා යාන්ත්‍රණයක් මෙම පසුබිම තුල ස්වාභාවිකව පැන නඟිනු ඇත. මෙහිදී එක් එක් පාරිභෝගිකයාට විකුණුම් ප්‍රමාණ සීමා නොකොට පළමුව ආ තැනත්තාට පළමුව සැලකීමේ ක්‍රමය ප්‍රථමයෙන් අනුගමනය කරනු ඇත. මෙහිදී අනිවාර්යයෙන්ම පෝලිම් ඇතිවේ. ඒ යටතේ පාරිභෝගිකයන්ට අවශ්‍ය හිඟ භාණ්ඩ සොයා ගැනීම සඳහා විශාල කාලයක් වැය කිරීමට සිදුවෙනු ඇත. භාණ්ඩ ලබාගැනීමට නොහැකිව පාරිභෝගිකයෝ අසහනයට පත් වෙති. භාණ්ඩ සොයමින් වෙළෙඳපොළෙන් වෙළෙඳපොළට යමින්, බලාපොරොත්තු සුන් කර ගනිමින් වෙහෙසෙන පාරිභෝගිකයෝ ඇතැම් විට පාලන මිලට වඩා ඉහල මිලක් ගෙවා කලු කඩ මිලක් යටතේ භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට පවා පෙලැඹෙනු ඇත. භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති වන විට රජය විසින් සලාක ක්‍රමයක් අනුගමනය කිරීමට පෙලඹෙනු ඇත.

70 දශකයේ සිරිමාවෝ බන්ඩාරණායක මැතිනිය අගමැතිව සිටින කාලයේදී මෙම සලාක ක්‍රමය මෙරට තුලද දක්නට ලැබිණි.  සලාක කූපන් ක්‍රමය යටතේ පාරිභෝගිකයෙකුට භාණ්ඩ ලබාගැනීමට මුදල් මෙන්ම අදාල කූපනයක්ද තිබීම අවශ්‍ය වේ.  සලාක ක්‍රමයක් සහිතව හෝ රහිතව උපරිම මිලක් ක්‍රියාත්මක කරන විට කලු කඩයක් බිහි වීමට විශාල ඉඩක් තිබේ. කලු කඩයක් යනු ප්‍රකාශිත උපරිම මිලට වඩා වැඩි මිලකට නීතියට පටහැනි ලෙස භාණ්ඩ අලෙවි කිරීමක් පවතින තත්ත්වයකි.  කිසියම් භාණ්ඩයක් අලෙවි කිරීමේ නිරත සිල්ලර වෙළෙඳුන් සංඛ්‍යාව විශාල වෙත්ම , ඒ සෑම වෙළෙන්දෙකුගේම ක්‍රියාකාරීත්වය නෛතික බලධාරීන්ට අධීක්ෂණය කිරීම අතිශයින් දුශ්කර බැවින් පාලන මිලට වඩා ඉහල මිලකට භාණ්ඩ අලෙවි කිරීමට ඇතැම් වෙලඳුන් පෙලැඹේ.  වත්මන් තත්ත්වය තුල රජය විසින් පනවා ඇති උපරිම මිල සීමා ඉක්මවා යමින් ඇතැම් වෙළෙඳසල් භාණ්ඩ අලෙවි කිරීම දකින්නට ලැබිණි.  මෙහිදී රජය විසින් පාරිභෝගිකයාගේ සුභ සිද්ධිය උදෙසා පනවනු ලැබූ උපරිම මිල පවත්වාගෙන යාමට පාරිභෝගිකයා සතුවද වගකීමක් පවතී. මෙවැනි අවස්ථාවන්හි වෙළෙන්දන්ගෙම් ප්‍රශ්න කිරීමට , කලු කඩ මිලට විරුද්ධ වීමට පාරිභෝගිකයාට අයිතියක් ඇත. එමෙන්ම මෙවැනි කරුණක් සම්බන්ධයෙන් පාරිභෝගිකයන් විසින් හෝ පාරිභෝගික සංවිධාන වලින් ලැබෙන පැමිණිලි පදනම් කරගෙන විමර්ශන කටයුතු මෙහෙයවීමට පාරිභෝගික කටයුතු පිලිබඳ අධිකාරිය වගකීමෙන් බැඳී සිටී.  පාරිභෝගිකයන්ට ඉතා පහසුවෙන් සිය පැමිණිලි පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියට 1977 – ක්ෂණික ඇමතුම් අංකය ඔස්සේ යොමු කල හැක.

සටහන- ලවංගා ගමගේ